Kan een brace de spieren verzwakken?
Auteur: Bart van Ommen – ⏱ 7 minuten
Eén van de meest voorkomende vraag van consumenten, maar ook van fysiotherapeuten is: ‘’Verzwakt een brace de spieren?” Voor veel mensen klinkt het logisch dat een brace het gewricht ontziet en daardoor een gedeelte van de werking van de spieren overneemt. Als dit zou kloppen zou je door het dragen van een brace je spieren dus minder hard hoeven te werken en daardoor kunnen verslappen. Dit is uiteraard geen wenselijke situatie in het genezingsproces of hervatting van je activiteiten. We beginnen dit artikel graag met een direct en duidelijk antwoord op deze vraag.
Een brace verslapt de spieren niet. Spieren verslappen alleen wanneer er helemaal geen beweging meer mogelijk is in een gewricht. Aangezien je gewoon kan blijven bewegen, zal een brace jouw spieren niet verslappen.
In dit artikel leggen wij in detail uit waarom een brace de spieren niet verslapt. Daarnaast bespreken wij een aantal onderzoeken naar de werking van spieren bij braces. Ook komen de verschillende type braces aan bod en gaan we in op advies rondom het gebruik van een brace.
Hoe werken onze spieren?
Voor vrijwel alle lichaamsdelen zijn er braces beschikbaar, maar in principe proberen ze allemaal de klacht te verlichten: gewrichtsklachten, denk aan instabiliteit, pijn bij bewegen, artrose, reuma, verstuiking/verzwikking.
Om een antwoord te kunnen geven op deze vraag, moeten we eerst weten hoe de spieren zijn opgebouwd. Elke spier is opgebouwd uit spierbundels, die bestaan uit spiervezels, die vervolgens bestaan uit myofibrillen. Elke myofibril bestaat uit een in serie geschakelde sacromeren. Hier vindt de aanspanning (contractie) of de uitrekking plaats. De sacromeren worden ook wel de motorunits van de spieren genoemd. Er gelden twee basis principes: Hoe meer sacromeren naast elkaar, hoe sterker de spier en hoe meer sacromeren achter elkaar, hoe langer de spier.
Het volgende is belangrijk om te begrijpen waarom spieren verslappen. Er geldt namelijk bij spierweefsels: “If you don’t use it, you loose it”. Bij immobilisatie worden sacromeren parallel afgebroken door ons lichaam. Dit is bij een langdurige immobilisatie ook zichtbaar in de omvang van de spier. Meet maar eens de spieromvang van beide armen na een periode van gips. Kortom: er vindt verslapping van de spieren plaats!
Wanneer er gedurende een langere periode dat wordt verkort, worden de sacromeren in de lengte afgebroken (denk bijvoorbeeld aan een verkorte achillespees).
Kortom, zonder beweging geen spieren.
Waarom je de spieren wel moet blijven trainen?
Het belang van sterke spieren is groot bij aansturing van de gewrichten. Immers een spier zorgt voor elke beweging van het gewricht. Maar naast het aansturen van gewrichten spelen spieren ook een andere belangrijke rol, namelijk stabiliteit. We nemen als voorbeeld de knie. De knie heeft kruisbanden en gewrichtsbanden deze zorgen voor stabiliteit. Maar deze zijn nu juist ook erg kwetsbaar. Afgescheurde kruisbanden is een veelgehoorde knieblessure. In dit geval is er geen stabiliteit meer in de knie. Je kunt dit laten opereren of een stabiliserende kniebrace dragen, maar in beide gevallen is het noodzakelijk de spieren verantwoord te trainen. Wanneer de strekspier en de buigspier van de knie goed getraind zijn, kunnen zij de gecontroleerde stabiliteit van de kruisband overnemen. Let wel, een spier kan niet de volledige stabiliteit overnemen, maar ze vormen een belangrijke rol in de stabilisatie, ook na een operatie of bij het gebruik van een kniebrace.
Het is belangrijk dat jouw spieren niet verslappen tijdens het herstel. Doordat bewegen vaak pijn doet, gaan veel mensen beweging uit de weg. Dit leidt in veel gevallen niet tot herstel. Voor een snel herstel is het in veel gevallen belangrijk om het gewricht te blijven bewegen. Het is echter wel belangrijk dat je het gewricht niet overbelast. Dit is een moeilijke afweging voor veel mensen.
Waarom een brace de spieren niet verslapt?
Braces werken ondersteunend op twee verschillende manieren:
- Compressie/druk: Een compressiebrace werkt tweeledig: het voorkomt zwelling en het zorgt voor een goede doorbloeding. Het verhoogt daarnaast de waarneming van een gewricht, ook wel proprioceptie genoemd. Dit helpt een blessure te genezen en te herstellen van de activiteit. Klik hier voor meer informatie over compressiebraces.
- Ondersteunend: Ondersteunende braces begeleiden een gewricht veelal op een specifiek vlak. Zo sturen scharnieren een gewrichtsbeweging, zorgen baleinen voor stabiliteit en zorgen speciale pelottes en banden voor specifieke druk.
- Immobiliserend: In sommige gevallen wil je immobiliseren. Deze keuze is geschikt bij een genezingsproces. Deze type braces worden ingezet direct na de blessure en moeten het gewricht rust geven om te herstellen. Denk bijvoorbeeld aan een (chronische) ontsteking (tendinitis), breuk, verzwikking of overbelasting. Een immobiliserende brace beperkt de bewegingen van het gewricht. In veel gevallen wordt een gewricht niet volledig geïmmobiliseerd, slechts bij enkele ernstige gevallen wordt volledige immobilisatie aangeraden.
Bij compressie/druk en ondersteuning dienen spieren het gewricht te blijven bewegen, deze zullen door een brace dan ook niet gaan verslappen. Sterker nog, uit onderzoek blijkt dat een brace juist zorgt voor meer activiteit van bepaalde spiergroepen. Bij immobiliserende braces geldt, dat wanneer een brace 24 uur per dag gedragen wordt, verslapping van de spieren op gaan treden. Daarom is het hier van belang dat braces, in combinatie met oefen- of fysiotherapie, wordt aangeboden. Immers verantwoord bewegen is van groot belang voor herstel.
Zorg daarom bij het gebruik van een brace dat je:
- Een immobiliserende brace niet 24 uur per dag draagt.
- Je naast een brace gecontroleerde oefeningen doet.
- Advies vraagt van, of je laat begeleiden door, een zorgprofessional bij het herstellen of hervatten van activiteiten na een blessure. De fysiotherapeut is hiervoor de aangewezen behandelaar.
Hoe een fysiotherapeut kan helpen
Een fysiotherapeut kan je helpen om op een verantwoorde manier in beweging te blijven door bijvoorbeeld samen oefeningen te doen. Ook kan een fysiotherapeut advies geven en je helpen met de juiste brace- en maatkeuze. Vaak krijg je ook oefeningen mee die je thuis, elke dag in je eigen tempo, kan uitvoeren. Wil je advies van een fysiotherapeut? Maak dan een afspraak met een fysiotherapeut, maar je kan ook worden doorgestuurd door een huisarts.
Er zijn ook veel specialistische takken binnen fysiotherapie, namelijk:
- Sportfysiotherapie: een sportfysiotherapeut is gefocust op cliënten die na een aandoening of blessure weer willen beginnen met sporten. Een sportfysiotherapeut helpt jou de spieren op te bouwen, zodat je weer veilig kunt sporten.
- Manuele therapie: deze tak van fysiotherapie houd zich bezig met de wervelkolom en de houding van de client. De manueel therapeut analyseert jouw houding en probeert die te verbeteren, waardoor houding gerelateerde klachten afnemen.
- Bekkenfysiotherapie: niet alleen zwangere vrouwen, maar ook mannen en kinderen kunnen last krijgen van de bekken. Een bekkenfysiotherapeut is de specialist op het gebeid van deze klachten.
- Arbeidsfysiotherapie: deze therapeut is gespecialiseerd op klachten die voortkomen uit beroepsuitvoering. Daarnaast kan deze therapeut ook helpen bij het re-integratieproces.
- Kinderfysiotherapie: het lichaam van kinderen is nog niet volledig ontwikkeld, daarom is het essentieel dat een kind goed kan bewegen. Deze specialist is expert op het gebied van bewegingsproblemen of bewegingsachterstand bij kinderen.
- Geriatriefysiotherapie: ouderen hebben sneller last van gewrichtsklachten. Dit komt enerzijds door slijtage van de gewrichten en anderzijds doordat ouderen vaak sneller stijf worden. Een geriatrisch fysiotherapeut is de specialist op gebied van klachten die ontstaan door ouderdom.
Wat je zelf kan doen
Uiteraard is het altijd verstandig om je klacht kenbaar te maken bij een therapeut of arts, maar er zijn ook dingen die je zelf kan doen om je spierkracht op pijl te houden. Allereerst is het belangrijk om verantwoord in beweging te blijven. Veelal wordt ook aangeraden om te bewegen op basis van pijn. Dat wil zeggen, zoek de pijngrens op, maar ga daar niet doorheen in je herstelfase. Het is goed om het gewricht voldoende rust te geven, maar het is belangrijk om tussendoor te blijven bewegen.
In de eerste fase van het herstel, als je nog de meeste pijn ervaart, kan een paar keer per dag een rondje in huis lopen al voldoende zijn. Mocht je merken dat dit zonder pijn gaat, dan kun je eventueel ook een stukje gaan wandelen. Bouw dit echter wel rustig op, veel mensen worden namelijk in deze fase overmoedig, omdat ze merken dat het lopen al erg goed gaat. Vaak bij thuiskomst merk je dat je dan toch een stap te ver bent gegaan.
Onderzoek naar de spieren
De spieren sturen alle bewegingen van ons lichaam aan en zijn daarom essentieel om goed te kunnen bewegen. Daarom is er uitvoerig onderzoek gedaan naar de werking van braces op spieren. Zo is er in 2017 een systematisch onderzoek gedaan waarin 35 onderzoeken naar rugbraces met elkaar werden vergeleken. Slechts 1 van de 35 onderzoeken concludeerde dat spieren de rugbraces verslappen. De overige onderzoeken concludeerde dat de spiermassa toenam of gelijk bleef.
Bron: Can Lumbosacral orthoses cause trunk muscle weakness? Fatemeh Azadinia e.a. – Spine Journal 2016
Moet ik de brace dragen als ik zit/lig?
Bij verreweg de meeste braces is het verstandig om de brace ‘s nachts af te laten. Aangezien je lichaam dan tot rust komt, heeft jouw gewricht geen extra ondersteuning nodig. Uitzonderingen zijn polsbraces voor behandeling van carpaal tunnel syndroom en enkelbraces voor behandeling van facilitis plantaris of achillodynie. Vaak spreek je dit van te voren af met jouw hand- of fysiotherapeut.
Zo wordt de Ligaflex classic soms de hele dag en nacht gedragen. De Hybrid night splint (anterior) of de Night splint (posterieur) wordt alleen in de nacht gedragen. Andere braces worden echter zelden ’s nachts gedragen omdat de meeste braces ondersteuning bieden tijdens het bewegen.
Voor meer informaties over hoelang en wanneer je een brace moet dragen, lees het volgende artikel:
‘’Hoelang moet ik een brace dragen?’’
Meer weten over braces?
Braces lijken simpele producten, maar er zijn veel afwegingen die je moet maken. Als je overweegt een brace te kopen dan heb je waarschijnlijk een aantal vragen over hoe je de brace gebruikt. Daarnaast wil je uiteraard ook weten hoe je de juiste brace kiest. Daarom hebben we al deze vragen behandeld, klik hier voor een overzicht.
Mocht jouw vraag er niet bijstaan, dan kun je het altijd in een reactie achterlaten, dan schrijven wij er een artikel over.
Bart van Ommen
Het kiezen van de juiste brace, passend bij jouw klacht en je situatie is geen makkelijke opgave. Daarom vinden wij het als leverancier onze taak om kennis over braces met je te delen, zodat je een overwogen keuze kan maken. De brace die bij jou past en jouw het beste ondersteunt in je activiteit.
Beste,
ik draag sinds een kleine 4 weken een kniebrace (met vaste zijkant beugels) zodat ik de knie niet volledig kan strekken.
reden een mediale knieband probleem
ik krijg nu als de knie gebogen is (vb bij autorijden) pijn (stekende pijn op verschillende plaatsen) aan dit onderbeen, zowel vooraan , achteraan, zijkanten.
Ik denk dat de oorzaak bij de brace ligt die teveel ‘afknelt’, zou dit kunnen?
groeten Dirk
Beste Dirk,
Dank voor je reactie op bracewijzer.be. Met de klachten die je omschrijft, raad ik je aan zo spoedig mogelijk terug te gaan naar degene die de brace heeft geleverd. Deze zal de oorzaak moeten onderzoeken en oplossen. Mocht je niet terecht kunnen bij de zorgprofessional die de brace heeft aangemeten, dan raad ik je aan een afspraak te plannen bij een specialist op dit gebied. Hier vind je een overzicht van de specialisten in België, kies voor een Orthopedische winkel bij jou in de buurt. Ik hoop dat de klacht snel verholpen kan worden en dat je spoedig herstelt.