Waarom zijn baleinen, banden, scharnieren en pelottes verwerkt in braces, en hoe werken ze?
Auteur: Bart van Ommen – ⏱ 6 minuten
Als je bij onze producten kijkt dan zie je vaak één of meer van deze vier woorden staan: baleinen, banden, scharnieren en pelottes. De meeste braces hebben namelijk één of meer van deze vier onderdelen. Veel mensen zullen een beeld hebben wat een scharnier en een band is. Maar wat is het verschil tussen scharnieren, wat is het effect van een rigide of elastische band, wat wordt er precies bedoeld met een pelotte en met een balein? Hoe ondersteunen deze vier onderdelen eigenlijk jouw gewricht?
In dit artikel beantwoorden wij al deze vragen. Allereerst zullen we alle vier de onderdelen in detail uitleggen. We informeren je wat het onderdeel precies is en hoe het jouw gewricht ondersteunt. Daarnaast bespreken wij of een brace zonder deze onderdelen ondersteuning biedt.
Baleinen
Een balein is als het ware een extra steun in een brace. Deze steun is flexibel en zorgt dus niet voor immobilisatie (vastleggen van bewegingen). Deze balein is veelal gemaakt van soepel plastic of een flexibel metaal. Als je het gewricht buigt dan buigt de balein mee, maar hoe zorgt deze balein dan voor extra stabiliteit? Doordat deze balein veelal aan weerszijden van het gewricht zit zorgt deze, in combinatie met het elastische materiaal van de brace, voor extra stabiliteit. Vrij bewegen blijft mogelijk. Het grootste verschil tussen een balein en een scharnier is dat een balein uit één stuk flexibel materiaal bestaat. Waarbij een scharnier uit hard, niet buigbaar materiaal bestaat, zoals metaal of hard plastic.
Een balein zal verkeerde bewegingen niet beperken, aangezien het van flexibel materiaal is. Maar een balein helpt het gewricht meer te stabiliseren. Het vergroot het bewustzijn van de bewegingen in het gewricht. Dit wordt proprioceptie genoemd en wordt verder toegelicht in dit artikel.
Braces met baleinen worden vaak ingezet bij blessures, waarbij immobilisatie niet gewenst is, maar waarbij het gewricht wel extra ondersteuning nodig heeft. Denk bijvoorbeeld aan een verzwikking of verstuiking. Het voordeel van baleinen is dat ze ondersteuning geven, maar geen bewegingen beperken.
Scharnieren
Scharnieren zitten voornamelijk in kniebraces. Naast het scharnier heeft deze brace dan ook een hard plastic of aluminium steun aan één of meestal beide zijden van de knie. Het doel van het scharnier en deze steunen is om het gewricht te stabiliseren en onnatuurlijke bewegingen te helpen voorkomen. Beweging blijft mogelijk door het toepassen van een scharnier, maar de beweging kan alleen maar plaatsvinden in één richting.
Een en twee assige scharnieren
Toch zijn er veel verschillen tussen scharnieren die niet direct zichtbaar zijn aan de buitenkant. Om dit verschil te begrijpen is het belangrijk om meer te weten van de gewrichtsbeweging. Een gewricht beweegt namelijk niet over één as, zoals bijvoorbeeld een deur. Alle scharnieren hiervan zitten op 1 lijn. De gewrichtsbanden in een gewricht zorgen voor de beweging. Daardoor rolt en schuift de kop van het ene bot in de kom van het andere bot. Dit heeft een multi-assige beweging. Wil je meer weten over hoe gewrichten in elkaar zitten, bekijk dan deze pagina voor onze verdiepende artikelen.
Veel scharnieren in braces zijn 2-assig. Dit zorgt ervoor dat de beweging van de knie beter gevolgd wordt, maar nog niet optimaal. Thuasne heeft daarom het TM5-scharnier ontwikkeld. Dit scharnier bevat vier assen. Deze assen zorgen ervoor dat de kniebeweging anatomisch wordt gevolgd, maar dat er geen onnatuurlijke bewegingen worden toegelaten.
Geavanceerde scharnieren
Een 2-assig scharnier zorgt dat de brace niet 100% aansluit op de beweging, waardoor deze de neiging heeft om te verschuiven bij bewegen. Bij het TM5-scharnier blijft de brace beter op zijn plek bij bewegen. Dit zorgt, naast een betere stabiliteit, ook voor meer draagcomfort. Dit is een overweging waard bij het aanschaffen van de juiste kniebrace.
Sommige scharnieren hebben ook de mogelijkheid om de vrijheid van de beweging te beperken, dit heten ROM-scharnieren. ROM staat voor Range Of Motion. In sommige gevallen kan een zorgspecialist een kniebrace met deze scharnieren aanbevelen. De reden is dat de zorgspecialist niet wil dat je het gewricht volledig beweegt, bijvoorbeeld in de herstelfase van een blessure. Gedurende een periode ga je de kniebeweging steeds meer toelaten. Dit kun je allemaal instellen met deze speciale ROM-scharnieren.
Ook zorgt het scharnier met de harde baleinen dat de belasting van het gewricht net wat anders verdeeld is. Als je loopt dan komen er veel krachten op het kniegewricht te staan. Als je last hebt van dit gewricht, kan deze belasting veel pijn doen. Een scharnier kan zorgen voor stabiliteit waardoor de belasting op het gewricht optimaal wordt verdeeld.
Braces met scharnieren worden voornamelijk ingezet bij instabiliteitsklachten van de knie, omdat een scharnierende brace je bewegingen kan stabiliseren. Ervaar je zelf knie instabiliteit?
Banden
Sommige braces hebben verstelbare elastische of onelastische banden. Deze banden ondersteunen het gewricht en helpen zo onnatuurlijke gewrichtsbewegingen te voorkomen, waarbij de natuurlijke bewegingen zo min mogelijk worden belemmerd. Denk bijvoorbeeld aan een verzwikte of verstuikte enkel. Met een enkelbrace met banden wordt de beweging naar binnen toe belemmerd, dit is de pijnlijke of instabiele beweging. De overige bewegingen van de enkel wordt zo min mogelijk belemmerd, waardoor je goed je dagelijkse activiteiten of sport kan uitvoeren.
Op deze specifieke plekken is vaak extra compressie en ondersteuning vereist. Dit zorgt er ook voor dat de brace veelal dunner is en dit ook goed past in veel (sport)schoenen. Doordat de banden verstelbaar zijn kan je zelf instellen hoeveel ondersteuning je op dat moment nodig hebt. Met sporten zal je de banden bijvoorbeeld strakker zetten dan als thuis bent.
Braces met banden worden vaak ingezet bij instabiliteitsklachten na bijvoorbeeld een verzwikking. Een compressiebrace biedt vaak niet voldoende steun in deze gevallen, terwijl een rigide brace bepaalde bewegingen te veel beperkt. Deze braces worden daarom vaak gedragen door sporters, omdat bij sport het gewricht extra ondersteuning nodig heeft. Braces met banden kunnen ook gedragen worden bij contactsporten, zoals voetbal, basketbal en ijshockey. Braces met scharnieren kunnen namelijk tegenstanders verwonden bij een contactsport.
Belangrijk is wel om de instructies van de gekochte brace goed op te volgen. Bij een brace met banden is het aantrekken van groot belang voor het effect. Neem hier dan ook voldoende tijd voor en oefen dit de eerste keer goed, eventueel met een zorgprofessional.
Pelottes
Pelottes zijn veelal gemaakt van siliconen en geven druk en ondersteuning op specifieke plekken op het gewricht. Als je de pelotte uit de brace zou halen, dan zie je dat het van zeer flexibel materiaal is gemaakt. Een pelotte zorgt voor een gerichte ondersteuning van een specifieke plek en heeft een masserende werking op een speciale plek.
De druk zorgt voor een verbeterde gewrichtswaarneming, waardoor het gewricht beter functioneert. Daarom zitten pelottes op specifieke plekken waar het gewricht ondersteuning nodig heeft. Soms kan je dit zelf instellen met een band meer of minder druk te zetten.
Behalve het bieden van gerichte ondersteuning, kan een pelotte met een speciaal treksysteem ook een gewrichtsonderdeel corrigeren. Dit is mogelijk bij een instabiele knieschijf, veelal een effect wanneer de knieschijf uit de kom is geschoten. Een speciale pelotte met een treksysteem zorgt voor een effectieve ondersteuning tijdens bewegen. Zo wordt er meer druk op de knieschijf bij een gebogen knie gegeven en minder bij een gestrekte knie.
Andere pelottes hebben bobbels. Dit zorgt voor een masserende werking, wat ook de gewrichtswaarneming verbetert. Deze zitten bijvoorbeeld in de Genu Promaster ter hoogte van de bovenbeenspieren. Deze pelottes zorgen voor meer waarneming, waardoor spieren effectiever worden aangestuurd.
Vraag en antwoord
Wij vertrouwen erop dat wij meer duidelijkheid hebben gegeven met dit artikel over het nut van scharnieren, baleinen, banden en pelottes in braces. Er zijn nog een aantal vragen over die wij hieronder graag kort behandelen.
Waarom hebben sommige kniebraces één scharnier en anderen twee?
Naast stabiliteit kunnen rigide systemen met een scharnier ook zorgen voor het corrigeren van kniestand, bijvoorbeeld bij knieartrose. Sommige van deze braces hebben hiervoor maar één scharnier nodig. Een brace met één scharnier zal je echter nooit meer kniestabiliteit geven bij bijvoorbeeld kniebandletsel.
Biedt een brace zonder deze onderdelen ook ondersteuning?
In dit onderdeel hebben wij uitgelegd hoe deze verschillende onderdelen het gewricht ondersteunen. Er zijn echter ook braces die geen scharnieren, baleinen, banden of pelottes hebben, de zogenaamde compressiebraces. Elastisch materiaal verhoogt de gewrichtswaarneming, in de medische wereld propriocepsis genoemd. Hierdoor sturen je hersenen je gewricht beter aan en wordt de kans op een misstap voorkomen. Daarnaast verlicht de anatomische druk de pijnklachten, voorkomt dit zwelling en houdt dit warmte vast in het gewricht.
Dit was een korte samenvatting van hoe compressiebraces werken, voor een meer uitgebreide uitleg, kun je dit artikel lezen: hoe werkt een compressiebrace.
Welke onderdelen moet mijn brace hebben?
Nu je weet uit welke onderdelen een brace kan bestaan, ben je waarschijnlijk benieuwd welke brace het beste bij jou past. Hoewel we in dit artikel een uitleg hebben gegeven, verschilt dit per klacht en situatie. Daarom moet je per klacht en per lichaamsdeel kijken welke brace erbij past. Wij begrijpen dat dit erg lastig is omdat er zoveel braces te koop zijn. Daarom hebben wij Bracewijzer ontwikkeld (een online tool), waarbij je naar aanleiding van de klacht een concreet advies krijgt.
Heb je nog andere vragen?
Heb je nog een vraag voor ons? Neem dan contact op met: info@bracewijzer.nl of stel vraag hieronder. Wij beantwoorden jouw vraag zo snel mogelijk en plaatsen deze eventueel op deze pagina.
Bart van Ommen
Het kiezen van de juiste brace, passend bij jouw klacht en je situatie is geen makkelijke opgave. Daarom vinden wij het als leverancier onze taak om kennis over braces met je te delen, zodat je een overwogen keuze kan maken. De brace die bij jou past en jouw het beste ondersteunt in je activiteit.